Net Gerçekleşebilir Değer ve TMS 2

Doç. Dr. Kadir Dabbağoğlu ile yaptığımız hararetli bir beyin fırtınasının ardından sabrı ve fikrileri için teşekkürü borç bilirim.

TMS 2’ye göre bir stoğun net gerçekleşebilir değerinin (NGD, satış fiyatından satmak için gerekli maliyetler düşülerek hesaplanır) maliyetinden düşük olması durumunda ilgili stok kalemleri için değer düşüklüğünün hesaplanması gerekir. Bu aşamada iki önemli noktaya değinmem lâzım

1. Satış fiyatı ürünün “nakit” satış fiyatıdır. Yani vadeli fiyat üstünden değer düşüklüğüne karar verilemez.
2. Vadeli fiyatın nakit fiyata dönüştürülmesinde iç kazanç oranının (internal rate of return) kullanılması gereklidir.

Nakit fiyat üstünden değer düşüklüğünü her bir stok kalemi için hesapladıktan sonra kapsamlı kâr zarar tablosuna yansıması için yapılması gereken kayıtlarda Türkçe muhasebe kitaplarıyla hem fikir olmadığım bir nokta var; o da değer düşüklüğü için “654 Karşılık Giderleri”nin tercih edilmesi. Karşı çıkmamdaki esas noktada ise desteğimi “Kavramsal Çerçeve”den (2010, A4 ve NÖ4) alıyorum ve stok maliyetini ilgilendiren bir tahmin değişikliği “brüt kar”ın içinde yer almalı görüşündeyim:

1. 1. Net Gerçekleşebilir Değerin düşüklüğünden kaynaklı bir gider faaliyet karına etki etmesi şirketin performansı hakkında yanıltıcı bilgi verir.
   2. Brüt karın şişirilmesi bilginin niteliksel kalitesini düşürür.

Ayrıca TMS 2, paragraf 34’ten doğrudan alıntı yapacağım:

Net gerçekleşebilir değerin artışından dolayı iptal edilen stok değer düşüklüğü karşılık tutarı, iptalin gerçekleştiği dönemin tahakkuk eden satış maliyetini azaltacak şekilde muhasebeleştirilir.

Standart kendisinden de anlaşılacağı üzere net gerçekleşebilir değerdeki düşüklüğün iptalinin “brüt kar”ı arttırması gerekirken, net gerçekleşebilir değerdeki düşüklüğünün “faaliyet kar”ına etki etmemesi gerekir.